Zon, zee en stress?

Hoe voorkom je vrijetijdsziekte?

Eindelijk het is bijna zover: VAKANTIE!!! Je leeft er al weken, soms maanden naartoe. En dan is het moment daar: Je koerst richting een paar weken vol rust en ontspanning. Aangekomen op je bestemming voelen je ledematen ineens loodzwaar en zet er een virus door. Of heb je barstende hoofdpijn, een kort lontje naar je reisgenoten en het onrustige gevoel dat je ‘iets’ moet doen. Balen, want je had toch een enkeltje ‘Rust & Genieten’ geboekt?

Herken je dit? Het wordt ‘vrijetijdsziekte’ genoemd en heeft alles te maken met de lichamelijke en geestelijke effecten van ‘ont-stressen’. Voordat je op vakantie gaat, moet je op je werk nog van alles afronden. Je hebt het thuis drukker dan normaal en je lichaam reageert dan alsof er een roofdier wordt opgejaagd. Door een signaal, aangemaakt in de hersenen als reactie op een ‘bedreiging’, worden er razendsnel stresshormonen (cortisol en adrenaline) aangemaakt en komt je lichaam in een fight/flight stand. Ons stresssysteem is namelijk heel effectief ingesteld om de situatie van dat moment te overleven. Je lichaam wordt door de stresshormonen extra geprikkeld waardoor je de benodigde inspanning kunt leveren. Bij een gezonde stressreactie volgt na een tijdje het signaal ‘veilig’ waardoor er rust en herstel optreedt in je lijf en geest. Wanneer echter de stress langere tijd aanhoudt, gaat er zoveel energie naar de ‘overlevingsstand’ dat lange termijn functies worden ondermijnd. Een daarvan is je immuunsysteem, nodig om jezelf te beschermen tegen vreemde virussen en bacteriën; broodnodig, zeker als je naar een vreemde omgeving afreist.

Wanneer je op je vakantie adres bent aangekomen en je hersenen weer het seintje ‘veilig’ afgeven, komt je lichaam in de ruststand, maar je weerstand kan dan behoorlijk verlaagd zijn. Na langdurige stress kan dan ieder vreemd virus aanhaken. Bovendien betaal je een ‘herstelschuld’ van dagenlang op de toppen van je kunnen presteren: je voelt je vermoeidheid, soms ben je zelfs uitgeput en mentaal onrustig en snel geïrriteerd omdat de stresshormonen nog door je lijf gieren. Vaak hoor je dan ook ‘pas op vakantie besefte ik me hoe erg ik toe was aan rust’. Herstel van lichaam en geest kost dan ook enige tijd. Geef er lekker aan toe en doe een ‘powernap’ als het kan; het is immers ‘hersteltijd’. En des te sneller begint daarna het grote genieten!

Kun je de ‘ontress-symptomen’ voorkomen? Jazeker!
Een paar tips:
1. Bewust om gaan met stresssignalen. Train jezelf in het direct waarnemen van de signalen, zoals een hogere en snellere ademhaling, pijn in bekende ‘stress’ plekken, zoals schouder en nekspieren etc. Reageer er actief op door te stoppen met rennen en in te zoomen op de situatie. Stilstaan in de stressstorm dus. Welke vermeende ‘bedreiging’ signaleren je hersenen? Angst om het werk niet of niet goed genoeg af te krijgen? Iets anders? Is dat reëel? Kan je het op een manier oplossen die niet ten koste gaat van je energie en weerstand?
2. Verder helpt het als je reëel kunt zijn in je planning voor de deadline, rekening houdend met extra tijd voor onverwachte omstandigheden. Maak een helder overzicht van wat echt af moet en wat over je vakantie getild kan worden en doe dit ruim voor vertrek. En mocht je toch merken dat de stress de overhand neemt, ga dan een half uurtje sporten of met een goed boek op de bank zitten.
3. Met hartcoherentie-oefeningen kun je de balans in je hormonale stelsel herstellen. Deze coherentie-oefeningen stimuleren de afbraak van stresshormonen en maken je lichaam rustig en je hoofd weer helder.

Een goede zelfzorg doorbreekt de stresscirkel in de aanloop naar de vakantie en voorkomt een kwakkelende start van je welverdiende VAKANTIE.